رساله, طراحی ,خانه ایی ,برای ,کودکان, بی سر پرست

 رساله طراحی خانه ایی برای کودکان بی سر پرست
چکیده
همیشه نسبتی تعاملی بین ظرف و مظروف وجود دارد، به بیان دیگر هر ظرف می بایست امکان زندگی مطلوب را برای مظروف مورد نظر به وجود آورد اگر بخواهیم میزان توانایی خود را در کنترل فضا بیازمائیم عملاً بهترین امتحانات را وقتی می توان کرد که مظروف را با خصوصیات ویژه داشته باشیم؛در این راستا اولاً برای مشخص کردن میزان توانایی و ثانیاً به دلایل زیر، موضوع این طرح((مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست)) قرار گرفت:
طراحی خانه به عنوان مهم ترین مکانی که زندگی انسان در آن اتفاق می افتد از اهمیت فوق العاده ای برخودار است برای کودکی که در محیط گرم خانواده از محبت پدر و مادر سرشار می شود و حمایت همه جانبه آن ها را در مسائل مختلف دارد، حتی اگر محیط زندگی اش کاملاً منطبق نیازهای او نباشد، به دلیل حضور در خانواده و خاطراتش، به آن محیط وابسته بوده و خانه را محلی امن برای خود می داند اما طراحی خانه برای کودک بی سرپرست می بایست به گونه ای صورت گیرد که علاوه بر نیازهای جسمی، پاسخگوی نیازها و کمبودهای روحی آنان (در حیطه معماری) باشد و امکان خاطره آفرینی را برایشان به وجود آورد بنابراین طراحی خانه برای کودکان بی سرپرست از ظرافت و اهمیت بیشتری برخوردار است این ظرافت(مظروف و ظرف با خصوصیات ویژه ) و علاقه شخصی به کودکان بی سرپرست دلایل دیگر انتخاب موضوع طرح نهایی بوده است
این طرح در هشت  فصل پی گیری خواهد شد:
- در فصل اول به دلایل و اهداف انتخاب پروژه پرداخته می شود
- در فصل دوم به شناخت کودکان بی سرپرست از طریق شناخت کودکان با سرپرست (با خانواده )پرداخته خواهد شد به این ترتیب که جایگاه خانواده و نقش آن در تأمین نیازهای کودک بررسی می شود و بعد به این نکته پرداخته خواهد شد که کودک بی سرپرست کودکی است بی خانواده با فقدان های ناشی از عدم تأمین نیازها در حقیقت اگر کودک با خانواده شناخته شود، کودک بی سرپرست هم شناخته خواهد شد
- در فصل سوم نمونه های موردی رابررسی می کنیم که به نمونه های موجود در ایران و جهان پرداخته می شود
- در فصل چهارم به مفهوم دوران کودکی ،عوامل پیدایش مفهوم دوران کودکی ، مراحل رشد در دوران کودکی ، مراحل تحول روانی کودک ، مرحله تفکر پیش علمی (مرحله ادراک مستقیم 2-7 سالگی) ، شناخت مراحل رشد و خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 1 تا 6 سال ، مرحله عملیات عینی از 7 تا 11 سالگی، شکل گیری شخصیت در کودکان ، اجتماع کودکان و  مراحل رشد در هنر و موسیقی  را مورد نقد قرار می دهیم
-  در فصل پنجم به مسئله آموزش کودکان ، تعلیم و تربیت ، نقش هنر در خودشناسی و بهداشت روانی کودکان ، فعالیت های هنری کودکان و ویژگی های آن ها می پردازیم
-  در فصل ششم به این که  کودکان چگونه فضایی را دوست دارند؟ کیفیت فضاها، ،قواعد و معیارها، اصول ایمنی طراحی فضاهای کودکان و استاندارد ابزارهای بازی اشاره خواهد شد
- در فصل هفتم به شناخت بستر طرح از طریق ساختار فرهنگی منطقه ، اقلیم و هواشناسی ، اصول طراحی اقلیمی  و تحلیل سایت می پردازیم
- در فصل هشتم برنامه فیزیکی ، دیاگرام های ارتباطی و در انتها نقشه های پروژه قرار دارد
 
 
فهرست مطالب صفحه                                                                                                     
فصل اول: دلایل و اهداف پروژه
1-1 : دلایل و اهمیت انتخاب موضوع21 
2-1 : بررسی آمار و وضعیت مراکز استانی21
3-1 : اهداف پروژه22
1-3-1 : موسسه زدایی23 
2-3-1 :  رویکرد به معماری بومی و اقلیمی23
3-3-1 : توجه و به کارگیری پتانسیل های محلی23
4-3-1 :  خلق محیطی کودکانه24
4-1 : روشهای رسیدن به هدف24
5-1 : شناخت و بررسی سایت24
 1-5-1 : عوامل شکل دهنده طراحی کالبد طرح24
  2-5-1 : عوامل موثر در انتخاب سایت25
1-2-5-1 :  بافت اجتماعی25 
2-2-5-1 :  بافت کالبدی25
6-1 :معرفی رو شهای موجود جهانی26
1-6-1    : دهکده های SOS26
2-6-1 : شبه خانواده های بزرگ26
3-6-1 : House parent26
فصل دوم: ادبیات تحقیق
1-2 : تعریف واژه ها29
2-2 : تاریخچه حمایت ازکودکان بی  سرپرست30
1-2-2 : پیشینه تاریخی حمایت ازکودکان بی سرپرست  درجهان31
2-2-2 : پیشینه تاریخی حمایت ازکودکان بی سرپرست درایران31
3-2 : حکومت ها و پدیده بی سرپرستی32
1-3-2 : دوره صفویه32
2-3-2 : قاجاریه32
3-3-2 : عصر مشروطیت33
4-2 : حمایت ازکودکان بی سرپرست  دراسلام33
5-2 : چگونگی سرپرستی ایتام33
فهرست مطالب صفحه
6-2 : پدیده بی سرپرستی وعوامل آن34
1-6-2 : عوامل طبیعی34
2-6-2 : عوامل غیرطبیعی34 
7-2 :  مشکلات کودکان بی سرپرست35
1-7-2 : مشکلات هویتی- شخصیتی35
2-7-2 : مشکلات اجتماعی36
8- 2 :  مراحل پذیرش در مراکز شبانه روزی36
1-8-2 : سازمانهای ذی ربط در رابطه با ساماندهی کودکان خیابانی36
9-2 :  روشهای نگهداری و سرپرستی کودکان در ایران37 
  1-9-2 : فرزند خواندگی37
  2-9-2 : امین موقت37
  3-9-2 : شبه خانواده37
  4-9-2 : مراکز اقامتی، مراقبتی38
10-2 : مقایسه عملکرد خانه و پرورشگاه38
1-10-2 : عملکرد خانه و پرورشگاه38
2-10-2 : ارتباط اجتماعی خانواده و فقدان آن در پرورشگاه38
11-2  : واحدهای نگهداری کودکان بی سرپرست:39
1-11-2 : شیرخوارگاه39
2-11-2 : شبانه روزی مجتمع خدماتی- حمایتی39
3-11-2 : شبانه روزی زیر نظر مستقیم سازمان بهزیستی39
12-2 : خانواده و نقش های مختلف آن39
13-2 : انواع خانواده:40
1-13-2 : خانواده هسته ای:40
2-13-2 : خانواده گسترده:40
3-13-2: خانواده روستایی و عشایری:40
14-2 : کارکردهای خانواده::41
15-2 : مقایسه آمادگی جوامع روستایی و شهری در پذیرش کودکان بی سرپرست:42
فهرست مطالب صفحه
فصل سوم:نمونه های موردی
1-3 : انواع روشهای مراقبتی:44
1-1-3 : روشهای مراقبتی رایج در دنیا:44
1-1-1-3 : خانواده های فاستر44
2-1-1-3 : شبه خانواده45
3-1-1-3 : فرزند خواندگی45
2-3 : روش های رایج و مراکز نگهداری در ایران:45
1-2-3 : پرورشگاه های وابسته به شهرداری45
2-2-3: جمعیت خیریه فرح پهلوی45
3-2-3: انجمن های حمایت از کودکان46
3-3 : تغییرات حاصل در مراکز و شیوه نگهداری بعد از انقلاب:46
4-3 : سازمان هایی که تحت نظارت بهزیستی در این زمینه فعالیت می کنند عبارتند از:46
5-3 : بررسی نمونه های موجود در جهان :46
1-5-3 : دهکده SOS آکابا در اردن47
2-5-3 : پرورشگاه باتملی48
3-5-3 : امید دختران و پسران48
4-5-3 : خانه کودکان استون48
1-4-5-3 :  اقامتگاه ها48
2-4-5-3 : خانه گروهی48
3-4-5-3 : بخش خدمات درمانی49
5-5-3 : شیرخوارگاه ANGELE49
6-5-3: خانه کودکان بتانیان49
7-5-3: دهکده sosدر نزدیکی کلو, آلمان51
6-3 : نمونه های فعالی در ایران52
1-6-3 : شیرخوارگاه آمنه52
2-1-6-3 :  اداری 53
3-1-6-3 :   قرنطینه53
4-1-6-3 :   بخش زرد53
5-1-6-3 :  زرد پایین54
6-1-6-3 :   زرد بالا54 
7-1-6-3 :  آبی54
فهرست مطالب صفحه
8-1-6-3 :  بخش قهوه ای54
7-3 : شبانه روزی شهید قدوسی55
1-7-3 : بخش خوابگاهی55
8-3 : شبانه روزی بوشهر55
1-8-3: مجتمع شبانه روزی و شیرخوارگاه کرج56
2-8-3: مجتمع شبانه روزی و شیرخوارگاه رفسنجان58
3-8-3: دهکده بچه ها در مهدی آباد ایران (ساخته نشده)59
فصل چهارم: شناخت کودک
1-4 :مفهوم دوران کودکی67     
1-1-4 : عوامل پیدایش مفهوم دوران کودکی 67 
2-4 : مراحل رشد در دوران کودکی 67
1-2-4: رشد جسمانی کودک68
2-2-4 : رشد روانی کودک68
3-2-4 : ساخت فکر کودک68
4-2-4 : مراحل تحول روانی کودک69
5-2-4 : همگون سازی یا جذب و تحلیل69
3-4 : مرحله تفکر پیش علمی (مرحله ادراک مستقیم 2-7 سالگی) 70 
4-4 : شناخت مراحل رشد و خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 1 تا 6 سال ( پیش‏دبستانی )72
1-4-4 : خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 1 تا 2 ساله72
2-4-4 : خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 2 تا 3 ساله73
3-4-4 : خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 3 تا 4 ساله 73
4-4-4 : خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 4 تا 5 ساله 74
5-4-4 : خصوصیات جسمی ـ رفتاری کودکان 5 تا 6 ساله74
6-4-4 :مرحله عملیات عینی از 7 تا 11 سالگی75
5-4 : شکل گیری شخصیت در کودکان75
1-5-4 : اجتماع کودکان76
2-5-4 :مراحل رشد در هنر و موسیقی 77
فهرست مطالب صفحه
فصل پنجم:  آموزش کودکان
1-5 :تعلیم و تربیت80
1-1-5 : مفهوم تعلیم و تربیت80
2-1-5  : نگاهی به سیر تحولی تعلیم و تربیت81
3-1-5 : تعلیم و تربیت در اسلام82
4-1-5 : تعلیم و تربیت جدید82
5-1-5 : آموزش و تربیت کودک83
6-1-5 : نقش هنر در خودشناسی و بهداشت روانی کودکان83
7-1-5 : هنر و نیازهای روانی کودک84
2-5 : فعالیت های هنری کودکان و ویژگی های آن ها85
1-2-5 : ادبیات کودکان85
1-1-2-5 : تعریف ادبیات کودکان 86
2-1-2-5 : هدف ادبیات کودک86
3-1-2-5 : تأثیر قصه در کودکان86
4-1-2-5 : نقش آواز خوانی و ترانه محلی 87
5-1-2-5 : نقاشی کودکان87
6-1-2-5 : چرا کودکان نقاشی می کشند؟88
7-1-2-5 : تفسیر نقاشی چیست؟88
8-1-2-5 : نقاشی کودک و هنر88
9-1-2-5 : زیبایی شناسی و تأثیرات روانی رنگ در نقاشی89
فصل ششم:  کودک و معماری
1-6 :کودکان چگونه فضایی را دوست دارند؟92
1-1-6 : فضاهای مطلوب و مناسب کودکان92
2-1-6 : فضاهای جذاب کودکان93
2-6 : کیفیت فضاها95
3-6 : قواعد و معیارها97
1-3-6 : ابعاد جسمانی کودکان97
فهرست مطالب صفحه
2-3-6 : اصول مکان یابی و شرایط محیطی98
4-6 : فضاها، ویژگی ها، نیازها، تجهیزات فضایی99
1-4-6 :  ورودی99
2-4-6 :  فضای انتظار100
3-4-6 :  فضای اداری100
4-4-6 : فضای پذیرش100
5-6 :  بخش های کودکان101
1-5-6 : بخش شیرخوار101
2-5-6 : بخش نوپا101
3-5-6 : بخش نوباوه101
6-6 : فضاهای بهداشتی103
7-6 : فضاهای ارتباطی103
8-6 : فضاهای خدماتی و تأسیساتی103
9-6 : آشپزخانه103
10-6 : انبار103
11-6 :موتورخانه104
1-11-6 : شوفاژ دیواری104
12-6 : فضای بازی104
13-6 : رنگ در فضای زندگی کودک104
1-13-6 : تأثیر رنگ در روحیه و رفتار کودکان104
14-6 : روش های کنترل صدا105
1-14-6 : کنترل سر و صدای داخل ساختمان106
15-6 : اصول ایمنی طراحی فضاهای کودکان107
16-6 : استاندارد ابزارهای بازی112
17-6 : نتیجه گیری118
فصل هفتم : شناخت بستر طرح
7 : شناخت بستر طرح120
1-1-7 :موقیت طبیعی شهر تهران121
2-1-7 : تاریخجه ای از تهران121
3-1-7 : زمین شناسی122
4-1-7 : بلاهای طبیعی123
5-1-7 : آب و هوا124
6-1-7 : وزش باد125
7-1-7 : بررسی جهت قرار گیری ساختمان ها و خیابان ها با توجه به وزش باد126
2-7 : تابش127
1-2-7 : شرایط حرارتی در فضای آزاد127
2-2-7 : شرایط حرارتی در فضای داخلی128
3-2-7 : تپوگرافی130
3-7 : آب های زیر زمینی130
1-3-7 :زمین شناسی و چینه شناسی130
2-3-7 : خطر زمین لرزه گسترده تهران131
4-7 :جهت گیری ساختمان در رابطه با اقلیم132
 1-4-7 : جهت گیری ساختمان با توجه به تابش132
2-4-7 : تحلیل جهت گیری ساختمان در رابطه با خورشید133
3-4-7 :فرم ساختمان در رابطه با اقلیم135
4-4-7 : ضوابط طراحی مصالح ساختمانی136
5-7 : نتایج از نمودارهای بیوکلیماتیک 136
1-5-7 : توصیه های منتج از نمودارهای بیوکلیماتیک ساختمان های شهر تهران137
2-5-7 : جمعیت شناسی138
3-5-7 : شهرری140
4-5-7 : تحیلی سایت 142-141
فصل هشتم : برنامه فیزیکی
1-8 : فضاها145
1-1-8 :  فضاهای خصوصی145
فهرست مطالب صفحه
2-1-8 :   فضاهای عمومی145
3-1-8 :  فضاهای روباز145
4-1-8 :  فضاهای جنبی و خدماتی145
5-1-8- جدولهای برنامه فیریکی 148-146
فهرست مطالب صفحه                                                                                                      
2-1-8 :   فضاهای عمومی145  
3-1-8 :  فضاهای روباز145
4-1-8 :  فضاهای جنبی و خدماتی145
فهرست جدول ها                                                                                                
جدول(1) : وضعیت و تعداد و درصد و علل و عوامل بی سرپرستی کودکان ارجاء شده به بهریستی استان در سالهای 86 - 8722
جدول(2) :  قد کودکان 0 تا 6 سال – سانتیمتر97
جدول(3) :  ضریب نسبت به قد ایستاده98
جدول(4) : دمای موثر مواقع راحت در مناطق مختلف106
جدول(5) : خلاصه ضوابط فضاهای داخلی – متر مربع107
جدول(6) : کاربرد گونه های مختلف گیاهان در زمین بازی117 
جدول(7): جدول آب و هوایی شهر تهران125
جدول(9):  جداول فیزیکی 148-146
 
-فهرست شکل های  صفحه
شکل(1): واحد های اقامتی – مراقبتی کودکان پرداختن به موضوع بودن بچه ها در محیط های شبه خانواده26
شکل(2):  سایت پلان خانه کودکان بتانیان50
شکل(3): پلان خانه گروهی کودکان بتانیان50
شکل (4): سایت پلان دهکده sos در نزدیکی کلو, آلمان52
شکل(5) : پلان شماتیک از مجموعه شبانه روزی و شیرخوارگاه کرج58
شکل (6): پلان مجتمع شبانه روزی و شیرخوارگاه کرج58
شکل(7): دیدهای آگزا نومتریک از دهکده بجه ها در مهدی آباد ایران60
شکل (8) : جند نمونه عکس از مجتمع نگهداری از کودکان بی سرپرست62-61
شکل(9) : برش, پلان از مجتمع نگهداری از کودکان بی سرپرست62
شکل( 10): چند نمونه عکس از مجتمع نگهداری از کودکان بی سرپرست63
شکل( 11) : برش, پلان و سایت پلان از مجتمع نگهداری از کودکان بی سرپرست63
شکل( 12): چند نمونه موردی از محل نگداری از کودکان در مناطق مختلف جهان64
شکل(13): اندازه های استاندارد بدن کودکان 3 تا5 ساله و 5 تا 7 ساله75
شکل (14): عکس های مربوط به زمین بازی کودکان118
شکل(15) : عکس های مربوط به تهران قدیم120
شکل (16): موقعیت طبیعی استان تهران 122
شکل(17) : عکس ماهواره ای و زمین شناسی استان تهران122
شکل(18) : نقشه کاربری های استان تهران123
شکل(19): عکس گسلهای تهران131
شکل(20) : جهت گیری ساختمان در رابطه با اقلیم132
شکل (21): جهت وزش باد در مواقع گرم سال خرداد, تیر, مرداد135
شکل(22): تفسیر شهرداری از مناطق شهر تهران138
شکل( 23): گسترش فضای شهر تهران138
شکل( 24): شکل سایت پلان142
شکل (25): عکس های ماهواره ای از سایت پلان141
شکل (26): عکس های تحلیل سایت142
فهرست نمودارهای صفحه                                                                                                     
نمودار (1): بررسی جهت گیری ساختمان و خیابان ها با توجه به وزش باد126
نمودار (2): جهت و سرعت وزش باد در فصول مختلف126
نمودار(3 ): موقعیت و زوایای تابش خورشید در عرض جغرافیایی 35 درجه127
نمودار (4): جدول بیوکلیماتیک ساختمانی تهران129
نمودار (5): جهت گیری تابش شرقی و جهت جنوبی133
نمودار (6): جهت گیری تابش جنوب غربی و جنوب شرقی134
نمودار(7) : جهت گیری تابش شمال135
نمودار (8): هرم جمعیتی استان تهران139
نمودار(9): نمودار اقوام کلانشهر استان تهران140
فهرست دیاگرام ها 
دیاگرام(1 ): دیاگرام ارتباط فضایی طبقه 2-150
د یاگرام (2 ): دیاگرام ارتباط فضایی طبقه 1-150
دیاگرام(3 ): دیاگرام ارتباط فضایی طبقه همکف151
د یاگرام (4 ): دیاگرام ارتباط فضایی طبقه اول151
د یاگرام (5 ): دیاگرام ارتباط فضایی طبقه دوم152
 
مقدمه: 
ذهن انسان همواره درگیر سؤالات گوناگون از یک طرف و تلاش برای پاسخ گویی به این سؤالات از طرف دیگر، بوده است در پی یکی از مراحل زندگی ذهن من درگیر سؤالاتی بود که مقدمات ورود به مراحل بعدی را فراهم می کرد اینکه:
من به عنوان یک معمار چه جایگاهی در جامعه دارم؟
ارزش و اعتبار این جایگاه را چه عواملی تضمین خواهند کرد؟
من در جهت رفع این نیاز به یافتن توجیه و دلیلی محکم برای دفاع از علاقه و میل درونی و کششی که به معماری داشتم پرداختم در مسیر یافتن پاسخی برای این سؤالات درگیر مسائلی شدم که مرا رو در رو با نیازها و مشکلات دیگران و سایر افراد جامعه قرار داد و گاهی این نیازها آنچنان در هم گره خورده بودند که حل آنها مستلزم حل و چاره جویی همزمان با یکدیگر بود پاسخ جامعه در مورد جایگاه من در آن مستلزم پاسخ همزمان من به صورت حل مشکلات و مسائلی از جامعه بود که می توانستم در حوزه توانایی هایم انجام دهم بنابراین در این مرحله به دسته بندی مسائل و مشکلات و آسیب های اجتماعی پرداختم حوزه هایی که می توانستم در آنها فعالیت کنم شناسایی کردم و در نهایت به بررسی جزیی تر آنها پرداختم مقایسه این حوزه ها در نهایت مرا به مسیری راهنمایی کرد که در این مرحله دیگر تنها رفع نیاز شخصی و پاسخ گویی به سؤالات ذهنم مطرح نبود اکنون با مسائل و حقایقی روبرو شده بودم که قبلاً هیچ درک و آگاهی از عمق آنها نداشتم حقایق و آمارهای تکان دهنده از زنان و کودکان بی سرپناه، اعتیاد، فقر، جرم، طلاق، بی بند و باری های اخلاقی و  و مطالعه تحقیقاتی که برای ریشه یابی این نابسامانی ها انجام شده بود بازگو کننده این مطلب بود که ریشه عمده این مشکلات در تجربیات دوران کودکی افراد نهفته است کودکانی که قربانی این نابسامانی های اجتماعی بوده اند در آینده از عوامل اصلی نابسامانی ها و آسیب های اجتماعی خواهند بود رو در رویی و درگیری با این آمارها و مطالب ذهن مرا بیشتر از همه متوجه کودکان و مسائل آنها کرد و تصمیم گرفتم موضوع پروژه خود را در مورد کودکان انتخاب کنم تا بتوانم به صورتی مفصل تر به بررسی موضوع پرداخته نقش مباحث معماری را در رفع مشکلات آنها بررسی کرده و متناسب با توانایی های خود ارائه گر راه حلی برای مشکلات آنها باشم
و.......