مطالعات, مهد کودک ،خانه کودک، به همراه, نقشه های اتوکدی

 چکیده:
 
برای آشنایی هرچه بیشتر کودکان با دنیای اطرافشان و تعلیم ایشان با توجه به روش‏های جدید آموزش، هدف اصلی این پروژه نزدیک شدن به فضای علمی و پژوهشی مناسب بود که در برخورد با آن ابعاد مختلف جهان هستی مورد بحث و بررسی قرار گیرد. هدف ایجاد فضاهایی بود که کودکان بتوانند جهان اطراف خویش را بهتر بشناسند.
 
این رساله شامل دو بخش شناخت و طراحی است. در بخش شناخت، ابتدا در مورد روند تحقیق تمام فصول بحث شده است. پس از آن در فصل دوم خصوصیات جغرافیایی و اقلیمی مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر آن به تجزیه و تحلیل سایت و دلایل انتخاب سایت پرداخته شده است.
 
در موضوع فصل سوم به مطالعات تاریخی، فرهنگی و اجتماعی پرداخته می‏شود. بررسی سیاست‏ها و تجربیات جهانی و تجزیه و تحلیل نمونه‏های موجود خارجی و داخلی از موارد این فصل می‏باشد.
 
در فصل چهارم، از همین بخش شناخت، مطالعات سیاسی و اقتصادی آورده شده است.
 
در فصل پنجم که مربوط به مبانی نظری طراح می‏باشد به آمارگیری از کودکان، بررسی دیدگاه‏ محیطی ایشان به عنوان اصلی‏ترین منابع جهت تجزیه و تحلیل علمی جهان ایشان پرداخته شدو در مواردی چون تناسبات، هندسه، رنگ، بافت و عوامل علمی تکنولوژیک پرداخته شد. از نتایج هر مورد در قسمت طراحی استفاده‏های لازم شده است. فصل ششم شامل استانداردها و نیازهای فضایی و خلاصه‎‏ای از فصول قبل می‏باشد.
 
در بخش دوم؛ بخش طراحی از دو فصل روند طراحی و معرفی طرح شکل گرفته است در فصل اول سه گزینه معرفی شده است و از تحلیل محاسن و معایب این سه گزینه، گزینه بهینه استخراج شده است.
 
طرح پروژه در ناحیه‏ای نزدیک به پارک محیطی پژوهشی باعث رشد ذهنی کودکان می‏گشت. عواملی چون باغ تحقیقاتی، از طبیعت تا ادراکات علمی در پروژه گنجانده شد و در نهایت یک محیط فرهنگی، علمی، آموزشی، تحقیقاتی و تفریحی برای کودکان با ضرایب هوشی بالا طراحی گشت. 
چکیده    1 
فصل اول    2 
کلیات    2 
1-1مقدمه    2 
1-2طرح مسئله    2 
1-3ضرورت انجام موضوع    3 
1-4از نظر موقعیت فیزیکی    6 
1-5اهداف پژوهش    7 
1-6معرفی سایت    8 
1-7روند تحقیق    8 
فصل دوم :    10 
مطالعات جغرافیایی ، اقلیمی و طبیعی    10 
2-1استان تهران در یک نگاه:    10 
2-2معرفی شهر تهران:    12 
2-3ویژگی های اقلیمی طرح    13 
2-4موقعیت جغرافیایی    13 
2-5دما:    14 
2-6  رطوبت نسبی:    14 
2-7بارندگی:    14 
2-8تابش خورشید    15 
2-9باد    15 
2-10جهت استقرار ساختمان    16 
2-11نتایج    17 
2-12ویژگی های مکانی طرح    18 
2-14توانائیهای شهری    18 
2-15توانائی های چشم انداز    18 
2-16توانایی های دسترسی و حرکتی    19 
2-17معرفی سایت:    19 
ابعاد و مساحت – فرم:    20 
همسایگی ها:    20 
2-18دلایل انتخاب سایت    20 
2-19بررسی روند 200 سال توسعه گسترش تهران    21 
2-20سیمای طبیعی و جغرافیایی بستر تهران    21 
2-21عوارض طبیعی شهر تهران    22 
2-22زمین شناسی و مقاومت خاک    22 
لرزه شناسی:    23 
فصل سوم    24 
مطالعات تاریخی  موضوعی    24 
سن تحصیل در اوستا مطالعات تاریخی موضوعی    24 
3-1مقدمه    24 
3-2آغاز سن آموزش در ایران و جهان    24 
3-3ضرورت و سابقه مراکز آموزش پیش‏ از دبستان در ایران و جهان    25 
تاریخچه آموزش پیش از دبستان در ایران و جهان    25 
3-4تاریخچه آموزش پیش از دبستان در خارج از ایران    27 
3-5نگاهی به آموزش پیش از دبستان در جهان امروز    28 
3-6تاریخ تحولات مدارس در ایران و جهان    30 
تاریخ تحولات مدارس در ایران    30 
1-الف- آموزش و پرورش در دوره باستان    30 
ویژگی اول    31 
ویژگی دوم    31 
پلان3ـ 1ـ پلان کاخ سروستان    32 
1-ب- دوره تاریخی از صدر اسلام تا 250 هجری    33 
دوره صفویه (دوره شکوفایی فرهنگ ایران)    33 
3-7بررسی دوره معاصر (از اواسط قرن 19 تا حال حاضر)    35 
3-8تاریخ تحولات مدارس در خارج از ایران    36 
2-الف- بیداری (1916-1900)    37 (1916-1900)    37 
2-ب- امیدواری (1945-1916)    38 
2-ج- بازسازی و گسترش (1975-1945)    38 
3-9آموزش و پرورش در آینده (نقش آموزش برای فردا)    39 
نتیجه‌گیری    39 
شناخت مخاطبین پروژه (کودکان)    41 
3-10مقدمه    41 
دوران کودکی    41 
3-11مفهوم دوران کودکی    41 
3-12عوامل پیدایش مفهوم دوران کودکی    42 
1- پیدایش و گسترش صنعت چاپ    42 
3-13مراحل رشد در دوران کودکی    42 
3-14 مرحله حسی و حرکتی (3-1 سالگی)    43 
3-15مرحله بیش عملیاتی (6-3 سالگی)    43 
3-16مرحله عملیاتی عینی (13-7 سالگی)    43 
3-16مرحله عملیات صوری (قیاسی) (18-13 سالگی)    44 
زمینه‌های رشد    44 
جدول3ـ 1 ـ تعیین خلاقیت‌های متناسب با ویژگی‌های هر سن    45 
3-18اجتماع کودکان    46 
مقدمه    46 
3-19کودک و همسالان    47 
3-20کودک و بزرگسالان    47 
3-21نتیجه‌گیری    50 
نیازها و علایق کودکان    51 
3-22مقدمه    51 
نیازهای اساسی کودکان از دیدگاه روانشناسان    51 
3-23نیازها از دیدگاه موری    51 
3-24نیازها از دیدگاه مزلو    51 
جدول3ـ  2ـ سلسله مراتب نیازها از دیدگاه مزلو که به وسیله روت در سال 1970 تکمیل گردید    52 
3-24نیازها و علایق ذاتی کودکان    52 
3-25فعالیت‌های ساختنی    53 
3-26جمع‌آوری اشیاء    54 
3-27معماهای مصور و شکل‌های خنده‌دار    54 
3-28رادیو و تلویزیون    54 
3-29رؤیاهای روزانه یا خیالبافی    54 
3-30 بازی    55 
الف- کودک و بازی    55 
ب- تعریف بازی    55 
3-31فرآیند بازی    56 
د- اهداف بازی    57 
هـ- بازی و رشد اجتماعی    58 
و- بازی و ساخت شخصیت    59 
ز- بازی و رشد هوشی    61 
م- عوامل مؤثر در بازی    61 
3-32ی- ده اصل طراحی    61 
1- کاربرد عناصر طبیعی    61 
2- تنوع و انسجام    62 
3- رمز و راز پیچیدگی    62 
4- خلوت و آسایش    62 
5- محصوریت    62 
6- مسائل صوتی و اکوستیک    62 
7- راه‌یابی    62 
8- نظارت‌پذیری و قابل رؤیت بودن    62 
9- سایه‌اندازی    62 
10- فضای حایل و منطقه بی‌طرف    63 
3-33کودک و هنر    63 
الف- دنیای کودک در نقاشی‌ها او    63 
ب- شناخت ویژگی‌های روانی کودکان از نقاشی‌های آنان    63 
ج- اهمیت و تأثیر رنگ در کودکان    64 
د- روانشناسی رنگ‌ها    64 
ل- کودکان و رنگ‌ها    65 
3-34کودک و ادبیات کودک    66 
الف- داستان    66 
ب- شعر    67 
ج- قصه    68 
3-35نتیجه‌گیری    68 
بررسی سیاست‌گذاری‌ها و تجربیات جهانی    68 
3-36مقدمه    68 
3-37ژاپن    69 
3-38اهداف آموزش و پرورش برای قرن آینده    69 
کیفیت آموزش و بهره‏مندی همگانی شامل:    71 
الف- ساختار، هدف‏ها، اصول و مبانی    71 
ب- امکانات و وسایل آموزشی و کمک‏آموزشی    71 
ج- بهداشت، نظافت و تغذیه دانش‏آموزان    71 
د- بودجه و هزینه‏های آموزش و پرورش عمومی (نقش دولت و سهم بخش خصوصی)    71 
ل- مدیریت مدارس    71 
م- ارتباط خانه و مدرسه    71 
فعالیت‏های گروهی، یادگیری گروهی    71 
3-39مزیت‌های ارتقاء دانش‌آموز به کلاس بالاتر بدون احتساب نمره و امتحان    71 
3-40برنامه‌ریزی درسی در آموزش ابتدایی    72 
3-41 آزمون‌ها و چگونگی گذر از مقاطع تحصیلی    73 
1- کودکستان‌ها    73 
2- دبستان‌ها و دوره اول دبیرستان    74 
3- دوره دوم متوسطه و مدارس عالی فنی    74 
3-42کوشش رمز موفقیت در تحصیل    74 
3-43مدرسه ابتدایی «اوگاوا»    74 
سنگاپور، مالزی، تایلند    74 
انگلستان    75 
3-44سیستم کلی تحصیلی    76 
3-45وضعیت آموزشی و اداره مدارس    76 
3-46موزه کودک یورکا(Eureka children Museum)    77 
الف- معرفی بنا    77 
3-47- کار و زندگی    78 
3-48ارتباطات و مخابرات    79 
3-49- من و بدن من    79 
3-50- چیزها    80 
تحلیل مساحت‏ها ,  برنامه فیزیکی    80 
3-51- پارک شفق    81 
-الف- نظام استقرار و همجواری‏ها    82 
-ب- دسترسی‏ها    82 
-ج- سازماندهی    82 
دیاگرام 3ـ 1ـ  تجریدی عملکردهای پارک شفق    83 
3-52- بررسی ویژگی‏ها در مقیاس خرد    83 
- استقرار مسیرها در جهت شیب و منشعب از محور اصلی و در نتیجه امکان استفاده معلولین از -ج- سازماندهی    83 
3-53معماری منظر و بنای پارک    85 
3-54نظام ساخت و ساز    86 
تصویر 3ـ8ـ تنوع نظام ساخت و ساز و مصالح پارک شفق    86 
جدول3ـ 4ـ خصوصیات و فضاهای فرهنگی- آموزشی    87 
جدول 3ـ 5ـ خصوصیات فضاهای خدماتی    87 
جدول3ـ  6ـ خصوصیات فضاهای تفریحی- ورزشی    87 
3-55 - معرفی بنا    88 
3-56- ارتباطات داخلی و خارجی مجموعه    89 
شکل3ـ9ـ پلان طبقه همکف کانون پرورش فکری کودکان شفق    90 
پلان 3ـ10ـ  پلان کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان شفق    90 
تحلیل مساحت‏ها    91 
جدول 3-7- تحلیل مساحت‏های فرهنگسرای شفق    91 
فصل 4    91 
مطالعات سیاسی ، اقتصادی    91 
4-1مقدمه    91 
4-2اهداف آموزش و پرورش در سال 1319    92 
4-3اهداف آموزش و پرورش در سال 1342    93 
4-4اهداف آموزش و پرورش در سال 46-1345    94 
4-5اهداف آموزش و پرورش در سال 70-1369    95 
4-6اهداف آموزش و پرورش در سال 1376    96 
4-7اهداف آموزش و پرورش در سال 1382    97 
نتیجه‌گیری    97 
4-8اهداف آموزش و پرورش دبستان    97 
1- یادگیری به جای یاددهی    98 
2- نوآوری به جای یکسان‌سازی    98 
3- دگرگونی محیط کالبدی    98 
4-9اهداف آموزش و پرورش در کودکستان‌ها ومراکز پیش‌دبستانی    99 
فصل 5    101 
مبانی نظری طراحی    101 
5-1مقدمه    101 
5-2مبانی نظری آموزش و پرورش مدرن    101 
مقدمه    101 
5-3تحولات کمی و کیفی در آموزش و پرورش جدید    104 
5-4تقابل آموزش و پرورش نوین و کلاسیک    107 
5-5مبانی فلسفی محیط تعلیم و تربیت سنتی و جدید    109 
تعلیم چیست، تقابل دیدگاه‏های سنتی و جدید    109 
جدول 5-1- تقابل دیدگاه‏های سنتی و جدید به تعلیم    110 
جدول 5-2- مقایسه آموزش مدرن و کلاسیک    111 
5-6ریشه‏های ظهور محیط تعلیم و تربیت مدرن    112 
1- الف نگرش نوین به کودک    113 
1-ب- نکرش نوین به تعلیم    113 
5-7سیستم آموزشی محور    113 
مفهوم محوریت دانش‏آموز در روند تعلیم    113 
جدول 5-3- مقایسه نظام‏های آموزشی معلم- محور و شاگرد- محور    113 
5-8پنج خصلت شاگرد محور:    114 
5-9ویژگی‏ها و ارکان نظام آموزشی شاگرد محور    115 
یکم- مسئولیت‏پذیری    115 
دوم- مشارکت‏پذیری    115 
سوم- مداخله‏پذیری    116 
جدول 5-4- مقایسه ویژگی‏های محیط تعلیم و تربیت شاگرد- محور و  محیط تعلیم و تربیت معلم- محور    117 
5-10تعلیم جمعی و آموزش گروه مدار    117 
5-11سیر تحول در دگردیسی شکلی کلاس درس    118 
4- الف- کلاس درس مستطیل: دانش‏آموز منفعل و تهی    119 
4- ب- کلاس درس مربع: دانش‏آموز فعال    119 
4- ج- کلاس حلقه‏ای: دانش‏آموزان اجتماعی    119 
4- د- کلاس درس باز: دانش‏آموز کنکاش‏گر    120 
5-12اهداف و استراتژی‏ها در سازماندهی فضای آموزش    122 
اهمیت ساماندهی فضای آموزش    122 
5-13سازگاری محیط کالبدی با دگرگونی‏های آموزشی    125 
پلان 5-1-اتاق‏ها و جایگاه‏هایی برای آموزش کلی    125 
پلان 5-2- جایگاه آموزشی با میزهایی برای 180 دانش‏آموز در 550 مترمربع    126 
پلان 6-1- چند نمونه پلان باز به همراه نحوه تقسیم‏بندی آن (دارای کیفیت انعطاف‏پذیری)    126 
5-14مفهوم برنامه‏ریزی فضایی در محیط آموزشی باز    128 
5-15اصول پایه و ضوابط طراحی در فضاهای آموزشی    130 
شکل‏گیری فضا در ذهنیت و احساس کودک    130 
1- الف- بینایی (sigh)    130 
1-ب- شنوایی (Sound)    131 
1-ج- لامسه (Touch)    132 
1-د- پویایی (Smell)    133 
1-ل- چشایی (Taste)    133 
5-16 نگاهی به مدارس فردا    134 
خلاقیت    137 
5-17تعریف خلاقیت    137 
5-18خلاقیت و استعداد    138 
5-19عوامل مؤثر در خلاقیت    138 
5-20میزان مهارت    138 
5-21ویژگی‏های شخصی    139 
5-22به تعویق انداختن ارزیابی    139 
5-23داشتن فکر باز    139 
5-25بازی‏های فکری    140 
5-26فعالیت‏های ذوقی خلاقه    140 
5-27مطالعه و نویسندگی    140 
5-28حل خلاق مسائل    141 
5-29کودک و معماری    141 
مقدمه    141 
5-30دریافت حس کودک از فضا    142 
5-31تاثیر شخصیت کودک بررابطه او با فضا    142 
5-32غنی‏سازی فضا برای رشد همه جانبه حواس کودک    143 
5-33شرایط محیطی و کالبدی بر کودکان    144 
شرایط محیطی    144 
5-34شرایط کالبدی    144 
1- الف- رنگ    144 
1-ب فرم    145 
1-ج ابعاد و اندازه‏ها    146 
1- د جنس    146 
1- ل تزئینات    146 
1- م- مبلمان آموزشی    146 
5-35- تعداد طبقات در مدارس    146 
ساختمان‏های یک طبقه    146 
ساختمان‏های دو طبقه    147 
ساختمان سه طبقه    147 
5-36کودک و فضای ساخته شده. (دستورالعمل معماری برای کودکان)    147 
- محیطی با فضای کافی    148 
2- اتاق همگانی    149 
3- اتاق‏های کوچک با درها    149 
4- طاقچه، گوشه، برآمدگی    149 
5- پله‏ها    150 
6- طبقه دوم    150 
7- برج‏ها، خانه‏های درختی، و مکان‏های بالا    150 
8- ساختار خانه    151 
9- اضافه شدن عناصر    151 
10- مبلمان کودک    151 
11- بازی‏های مخصوص    152 
12- اشیاء بزرگترها    153 
عکس، نقشه کتاب، کتابخانه    153 
آشپزخانه کودکان در گوشه آشپزی    153 
13- جاهای مختلف برای نگهداری انواع چیزها    153 
14- چشم انداز پنجره‏ها و دیگر پل‏های ارتباطی    154 
15- مکان خارجی در داخل    154 
16- بیرون و اطراف خانه    154 
17- طبیعت    155 
5-3-7-2- طراحی کیفی    155 
نمای اشتباه ناپذیر خانه    155 
2- نماهای خانه    156 
3- ورودی‏های دعوت‏کننده    156 
کانون نگارگری کودکان    157 
4- فرم‏های آشنا    157 
5- روشنایی    157 
6- راحتی (آسایش)    157 
7- زندگی چوبی    158 
8- رنگارنگ    158 
9- دستشویی- نه اتاق بچه    158 
5-37نتیجه‏گیری    159 
ویژگی‏هایی که به طور کلی می‏توان برای این مجموعه در نظر گرفت:    159 
5-38بررسی الگوهای شهری در تناسب با موضوع    161 
الگوی 57، کودک در شهر    161 
الگوی 73 زمین‏های بازی اکتشافی    162 
الگوی75، خانواده (The Family)    163 
الگوی 86، خانه کودک (children home)    164 
الگوی 137، محوطه کودک    165 
فصل 6 :برنامه‌ریزی معماری و چگونگی تحقیق    165 
6-1مقدمه (برنامه‌ریزی معماری و چگونگی تحقیق)    165 
6-2- جمع‌بندی فصول گذشته    166 
جدول 6-1- روان‌شناسی کودک و بیان مبانی و اصول معماری کودک بر اساس آن    167 
6-3تدوین مبانی نظری طرح    173 
6-4اهداف طرح    174 
هدف کلی    174 
اهداف تبعی    174 
محیطی    174 
اجتماعی و فرهنگی    174 
کالبدی    174 
6-5 اصول طراحی    174 
6-6معیارهای طراحی    175 
معیارهای زیست محیطی    175 
معیارهای زیبا شناختی    175 
معیارهای عملکردی    175 
6-7تناسبات انسانی و نقش آن در طراحی    176 
جدول 6-5- ضریب ابعاد بدن کودک پیش دبستانی در وضعیت ایستاده و نشسته نسبت به قد ایستاده او    177 
جدول 6-6- نشان‌دهنده‌ی ضریب اندازه‌های تجهیزات نسبت به قدر ایستاده کودک است    178 
6-8اصول و معیارهای طراحی فضاهای آموزش و پرورش    178 
مکان‌یابی واحدهای آموزشی.    178 
کاربری‌های سازگار    178 
کاربری‌های ناسازگار    179 
کاربری‌های ناسازگار    179 
شرایط محیطی    179 
جهت‌یابی    179 
دسترسی    179 
6-9ایمنی    180 
ایمنی در مقابل سوانح طبیعی    180 
ایمنی در مقابل سوانح غیرطبیعی    180 
2-الف- حریق    180 
2-ب- خطوط انتقال و توزیع برق    180 
- ایمنی در مسیر حرکت    180 
- ایمنی در مسیر پله    181 
3-د- شرایط ایمنی پوشش کف    182 
3-م- شرایط ایمنی درها    183 
3-و- شرایط ایمنی پنجره‏ها    183 
3-هـ- شرایط ایمنی در فضاهای بهداشتی    184 
3-ی- شرایط ایمنی تجهیزات    184 
6-10عمده‏ترین ویژگی‏های اقلیمی برای ساختمان‎های آموزشی به شرح زیر است:    185 
6-11برنامه فیزیکی طرح    186 
6-12- فضاها و نکات مورد لزوم برای اطمینان    187 
6-13مدارس ابتدایی (دخترانه، پسرانه)    187 
جدول 6-9- مترمربع مساحت لازم برای فضاهای مختلف یک دبستان    187 
6-14بخش تحقیقات و پژوهش    189 
- کتابخانه    189 
3-الف- تجهیزات کتابخانه    189 
6-15بخش همایش (سالن اجتماعات)    191 
6-16ضوابط    191 
6-17اتاق پروژکتور    192 
6-18بخش مدیریت و روابط عمومی    192 
6-19بخش خدماتی و رفاهی    192 
6-20رستوران    192 
6-21فضاهای تأسیساتی    193 
6-22بخش فضاهای باز محوطه    193 
فضاهای باز    193 
1-الف- محل تجمع و قدم زدن    193 
1-ب- فضای سبز    193 
1-ج- فضاهای بازی    194 
6-23- اختیارات برای برنامه‏ریزی فضا    194 
- رفتار بچه    194 
- مقررات ایمنی    195 
6-24ایده‏های طراحی برای فضاهای باز    195 
شکل زمین    195 
چمن    195 
زمین مسطح    195 
شن دریا    195 
کاشت گیاه    196 
6-25مشخصات (Educationd) پرورشی اسباب بازی    196 
6-26مشخصات طراحی    196 
1-د- فضاهای ورزشی و تفریحی    197 
- فضاهای ارتباطی و فضاهای غیرمفید محوطه    197 
6-27تاسیسات    197 
بررسی و ارائه سیستم تأسیسات    197 
6-28سیستم‏های تأسیسات الکتریکی    197 
6-29تأسیسات روشنایی    197 
6-30تأسیسات مخابراتی    198 
6-31تأسیسات کنترل    198 
6-32تأسیسات مکانیکی    198 
الف- تأسیسات آب سرد و گرم    198 
ب- تأسیسات حرارتی و برودتی    198 
6-33توزیع انرژی در سالن    200 
6-34سیستم تهویه مطبوع قسمت‏های آموزشی اداری و فضاهای مشابه    201 
6-35سیستم تخلیه هوا    201 
ج- تأسیسات آبرسانی و آبیاری    201 
- تأسیسات اطفاء حریق    201 
د- تأسیسات جمع‏آوری آب‏های سطحی و فاضلاب    202 
6-36سیستم‏های آکوستیک    202 
فصل هفتم:    203 
7-1شرح پروژه    203 
معماری    203 
کانسپت:    203 
سازه:    204 
3-7مزایای سقف کامپوزیت کرمیت:    204 
سقف های کمپوزیتی در سازه های فلزی:4-7    205 
منابع    207 
فهرست منابع لاتین    210